трэнеру медыкі — урэшце ён і сам усё сталіУгеЎ’ але надзея прыкішэніць амаль гатовага пакідала яго доўга і пакутліва. Хутканог зноў працягваў паштарскую справу, за рэдкім выключэннем штодня свае два  кіламетраў. Танныя красоўкі, якія амаль штотыдзень куплялі яму бацькі, доўга не вытрымлівалі апантанага. Нельга сказаць, што Хутка- на на^ нешчаслівы.

Стаяла спёка, сонца павісла ў зеніце. 3 бутэлькай мінералкі Хутканог сядзеў на лаўцы ў скверы, дзе і быў заўважаны дзяўчатамі прыкладна яго ўзросту. Хутканог быў у шортах і мокрай ад поту майцы. На яго дзіцячым твары адлюстроўваліся спакой. Хутканог адпачываў. Дзяўчаты яшчэ  жаночай інтуіцыяй у ім адразу выявілі ідыёта. Дзяўчатам было сумна. Да Хутканога   перамігваючыся, падселі з абодвух бакоў і папрасілі запалак, каб прыкурыць.

– Я не палю, — патлумачыў, як умеў, Хутканог. __ Ну  а віно вы п’яце? Вы такі файны...

Хуткааног адмоўна пакруціў галавой.

• Дык, можа, нас пачастуеце? Грошы ў вас ёсць?
• Ёсць. — Хутканог бясхітрасна выцягнуў з грошы і паказаў. Вялікай радасці ад агульнай увагі некалькіх дзяўчат ён, як аўтык, не адчуваў, але іх постаці ў лёгкіх летніх сукенках, аголеныя рукі і ногі хвалявалі яго.
• А ў нас не хапае. Ты нам пазыч на бутэлечку, - скалалазуба ўсміхаючыся, звярнулася да яго ўжо адна з дзяўчат і прадставілася: — Мяне завуць Маша, а цябе?

• Хутканог.
• О-о, які самавіты мужчына, якое прыгожае імя, ха-ха...

Дзяўчатьі былі ў захапленні і, адкідваючыся на лаўцы за яго спіну, рабілі адна адной знакі, красамоўна круцілі ля віска пальцамі і курчылі пыскі.

Хутканог, які нічога гэтага не бачыў, аддаў грошы. Усе, што меў.

Прынеслі дзве бутэлькі віна. Пілі проста з рыльца, запалілі па цыгарэце. Далі глынуць і Хутканогу: ён, можа, упершыню, не адмовіўся.

• Слухай, Хутканог, а ты жанаты? — дапытва- лася Маша.
• Не, — сказаў Хутканог. Яму раптам стала лёгка на душы і зусім бесклапотна.
• А ты вазьмі мяне замуж. Возьмеш?
• Так, — адразу згадзіўся Хутканог.
• Хі-хі-хі, ха-ха-ха, — радаваліся дзяўчаты. Хут- каног быў усцешаны.

Маша села яму на калені і пусціла ў твар струменьчык дыму.

• А ты мяне будзеш любіць?
• Буду, — ахвотна згадзіўся Хутканог.
• А ты ўмееш? Ну, гэта — як мы з табой ляжам у ложак? Што рабіць там і ўсё такое?

Запанавала паўза. Усе з нецярпеннем чакалі адказу. Хутканог разгублена ўсміхаўся.

• Ну, ты рабіў з жанчынамі такое? — дапытва- лася Маша.

Хутканог быў відавочна збянтэжаны.

• Не, — шчыра прызнаўся ён.

Маша раптам віскнула і са смехам саскочыла з каленяў юнака.

• Ай, дзеўкі, у яго эрэкцыя. Ну, малаток!
• Хі-хі-хі, ха-ха-ха!

Прысаромлены Хутканог не ведаў куды дзявацца, але ўсё роўна ў глыбіні душы яму было чамусьці радасна.

Паслухай, Хутканог, — не дала яму апамятац- ца Маша, я пайду за цябе, але ты павінен будзеш мяне забяспечыць па жыцці, разумееш? Ну, на пачатак ты дасі мне, скажам, э-э, тысячу долараў. На гаспадарку. У цябе ёсць тысяча долараў?

Не, — шчыра сказаў Хутканог.

Дык  вось, калі ты іх здабудзеш, а гэта, згадзіся, ужо твая праблема, прыходзь сюды. Мы тут штодня тусуемся. Зразумеў?

— Так, — згадзіўся Хутканог.

Дадому ён прыбег амаль на паўгадзіны хутчэй. Усю дарогу радасць перапаўняла яго, прыгожы Ма- шын тварык паўставаў перад вачыма.

Хутканог аб явіў бацькам, што намераны ажаніцца і ^на гаспадарку яму трэба тысячу долараў. Ён збольшага расказаў уеё, што з ім адбылося ў горадзе.

Бацька Хутканога зацята маўчаў, а потым вый- шаў на ганак і там закурыў. Маці, употай выціраючы з вачэй слёзы, растлумачыла сыну, што тысячы долараў у іх няма, тым не менш ён можа іх пакрысе зарабіць, але на гэта трэба час, а ўжо потым добра сам падумае: жаніцца яму ці яшчэ пачакаць.

* * *

Калі нехта ўпарта нечага хоча, то ў рэшце рэшт здараецца так, што ў нябачны нам пазаматэрыяльны працэс уключаюцца невядомыя сілы, і адбываецца цуд. Такі цуд нечакана зваліўся і на Хутканога.

Якраз у гэты час мясцовая студыя гарадскога тэлебачання і філіял кампаніі па вытворчасці і про- дажы піва задумалі грандыёзнае шоу: з выступлен- нямі артыстаў, песнямі, танцамі і гуляннем. Завяр- шыць усё гэта павінна было нешта незвычайнае. Тады і ўзнікла ў тэлевізіёншчыкаў думка арганізаваць рэкламны прабег. Пасля, калі ўніклі ў дэталі, здалося ўсё дарагім і патрабуючым шмат высілкаў, але тут хтосьці і прапанаваў: не трэба масавага спа

борніцтва, а лепш зрабіць, каб спаборніцтва было ну, напрыклад, аднаго чалавека з машынай ці чалавека з жывёлай.

Нехта дасведчаны, як па натхненні, успомніў пра Хутканога.

Далей былі арганізацыйныя клопаты. Распрацавалі план. Згодна з ім Хутканог, калі ён, вядома, пагодзіцца, павінен быў на адрэзку каля сарака кіламетраў бегчы навыперадкі з электрычкай. Ад прапановы перайшлі да падлікаў: па раскладзе адбывалася так, што ў адзіны на дзень рэйс цягнік заганялі на запасны пуць, дзе ён прастойваў болып за паўгадзіны, каб прапусціць таварняк. Яшчэ былі восем прыпынкаў, на кожны з якіх машыністамі затрачвалася каля дзвюх—трох хвілін. Астатні час цягнік рухаўся дзесьці каля гадзіны, пакуль дасягаў канечнага прыпынку ў горадзе. Такім чынам, усяго выходзіла каля дзвюх гадзін. Каб абагнаць электрычку, рухаючыся па шашы, якая ішла паралельна чыгунцы, бегуну трэба было бегчы хутчэй за сусветны рэкорд.

Прапанову тэлевізіёншчыкаў Хутканог выслухаў і не пярэчыў. Яго знялі дома відэакамерай на рэкламны ролік і дамагліся згоды бацькоў. Урэшце Хутканог ужо дасягнуў паўналецця і мог вырашаць пытанні самастойна. Ён доўга не мог зразумець, чаго ад яго хочуць, а калі дапяў, то сказаў:

• Тысяча долараў.

Тэлевізіёншчыкі былі здзіўлены, паўпіраліся, але згадзіліся, дамовіўшыся, што, у выпадку перамогі, Хутканогу заплацяць тысячу долараў. Абагнаць цягнік? Хіба ён прастаіць на запасных пуцях дзве гадзіны, замест трыццаці хвілін. Але ж гэтага не магло здарыцца ніколі: на чыгунцы існавала

такая рэч, як расклад руху.

• Чаму менавіта тысяча? — пацікавіліся ўвішныя госці з горада.
• Каб ажаніцца, — сарамяжліва паведаміў Хут- каног, які ніколі не маніў. — На гаспадарку.

Госці пераглянуліся і ўдарылі па руках.

У святочны дзень з раніцы ішло гулянне. Пра забег з удзелам Хутканога, якога ў горадзе ніхто і не ведаў, было аб яўлена напярэдадні. Яго прывезлі да месца старту, дзе прадстаўнікі кампаніі па вытвор- часці піва ўручылі яму новую майку і трусы з рэк- ламай сваёй прадукцыі. Адзін аўтамабіль з аператарам еуправаджаў Хутканога на шашы, другі аператар з відэакамерай заняў месца ў электрычцы: з акна, калі не перашкаджалі дрэвы, ён добра бачыў магістраль. Аператары і рэжысёр у студыі трымалі паміж сабой сувязь праз мабільныя тэлефоны.

Ад усеагульнай увагі, тлуму і мітусні вакол яго Хутканог моцна хваляваўея і пачуваў сябе ніякавата. Але, калі прыйшла электрычка, і яму зрабілі знак, а потым цягнік крануўся з месца і пасунуўся наперад, паціху набіраючы хуткасць, — Хутканога піхнулі ў спіну, крыкнулі нешта абнадзейваючае, і ён пабег.

Спачатку ён з лёгкасцю абагнаў электрычку, але праз хвіліну-другую састаў насунуўся на яго з ле- вага боку там ішла чыгунка, — нейкі час яны паралельна рухаліся разам, а потым цягнік вырваўся наперад, прамільгнуў за дрэвамі яго апош- ні вагон, і знік. Хутканог апынуўся на шашы ў адзіноце.

Яму шанцавала: вецер, хоць і слабы, дзьмуў у спіну. Шаша была напаўпустая, бо ў выхадныя дні грузавікоў на ёй заўсёды няшмат. Ззаду рухалася аўто з аператарам, зрэдку яго машына выходзіла наперад, і тады Хутканога здымалі ў фас.

Адносная адзінота, рытм бегу, у які ён адразу ўцягнуўся, звыклыя краявіды па баках ад дарогі, сонца над галавой — усё напоўніла яго пачуццём не- асэнсаванай гармоніі. Але Хутканог, нават са сваёй інфантыльнасцю падсвядома разумеў, што, нягледзячы на гэтую гармонію, жыццё запоўнена хаосам і варожымі яму сіламі.

Думкі яго, тым не менш, былі простыя, — абстра- гавацца ён не ўмеў, і тычыліся цяпер толькі аднаго: дагнаць на перастанку электрычку, і, скарыстаўшыся тэрмінам, пакуль яна будзе стаяць, прапускаючы грузавыя саставы, як мага далей вырвацца на перад і дасягнуць горада раней. Хутканог думаў і пра грошы, якія ён мусіць зарабіць, калі пераможа, і пра дзяўчыну Машу, а ён бачыўся з ёй яшчэ раз, калі зноў пабываў у горадзе. Маша, як і ранен, сядзела з дзяўчатамі ў скверыку — усе яны вельмі абрадаваліся, калі ўбачылі яго — Хутканог быу у гэтым ўпэўнены. Ён зноў частаваў усіх танным віном, Маша пыталася ў яго пра грошы і ці не перадумаў ён з ёй ажаніцца, можа, знайшоў іншую, і ён горача запэўніваў яе, што не перадумаў, а як толькі заробіць грошай, то яны і ажэняцца. I вось цяпер яго мара павінна была спраўдзіцца, анягож.

Час, між тым, ішоў. Аператары ў электрычцы і на шашы перагаворваліся з рэжысёрам, вядучы ў студыі аб’яўляў усе звесткі ў эфір. Пачаліся званкі зацікаўленых людзей. Шматматлікія заўзятары «хва- рэлі», вядома, за Хутканога і з нецярпеннем чакалі, што будзе далей.

3 шашы перадалі хвіліны і секунды, за якія Хутканог пераадолеў першыя дзесяць кіламетраў, але ніхто не паверыў, бо хвіліны тыя і секунды былі надта хуткія. Аператар з шашы сам вырашыў, што памыліўся і звязаўся са сваім калегам з электрычкі — яна ўжо стаяла, прапускаючы таварнякі. Той адказаў, пгго па- куль нічога не ведае: будуць чакаць Хутканога.

Яшчэ праз дзесяць кіламетраў Хутканог пера- адолеў прыкладна палавіну ўсёй дыстанцыі і «дас- таў» электрычку. Тая ўжо хвілін дваццаць «адпа- чывала» на перастанку. На бягу юнак, нібы мара- фонец, выпіў з пласцікавага. кубачка прапанаваны нму напой з глюкозай і, не збіваючы тэмпу, рушыў далей. Бег Хутканога быў па-ранейшаму ўпэўнены, моцны, прыгожы і сведчыў, што сілы ў яго, і нема- лыя, яшчэ засталіся.

Цяпер ён ужо быў наперадзе і вёў рэй. Яго сапер- нік металічная грамада электрычкі — заставаўся ззаду і быў пакуль нерухомы. Нерухомы? 3 кожным метрам дыстанцыі, якая імкліва скарачалася і на- бліжала яго да фінішу, упэўненасць у гэтым слабе- ла. Што там, за спінай? Ён павялічыў тэмп бегу.

Між тым аператар з шашы далажыў у студыю, што Хутканог значна перакрывае графік. 3 электрычкі ж паведамілі, што яны ўсё яшчэ стаяць на месцы.

• Пагаварыце з машыністам, — тэлефанавалі са студыі. —- Няхай адпраўляецца на некалькі хвілін раней і не затрымліваецца на прыпынках. Ці вы там думаеце, што ў нас тысячы долараў валяюцца пад сталамі?
• Ты чуў? — звязаўся аператар з электрычкі са сваім калегам на шашы. — Шэф, пэўна, вырашаў «кінуць» нашага імбецыла.
• А, чорт. Ты б паглядзеў, як ён бяжыць. Гэта ж геній бегу. Мне шкада.
• Шкада і мне, ды грошыкі важней. I наша кан- тора не лепшая за іншыя. Дэфіцыт сумлення.
• Ведаю, анягож.

Адзінокі бягун тым часам пераадолеў ужо болып як трыццаць кіламетраў і набліжаўся да горада. Але следам за ім, імкліва скарачаючы адлегласць, ужо імчаў цягнік.

Стома абрынулася на яго нечакана. Хутканог раптам адчуу, як сілы пакідаюць яго. Ногі станавілі-ся непаслухмянымі, а мышцы іх наліліся цяжарам. Магутным яго лёгкім ужо не хапала кіслароду. У грудзях пякло. Рукі ў лакцях разгіналіся ўсё больш і больш, быццам важылі кілаграмы, у галаве пачаўся незразумелы звон. Хутканог не ведаў, што ў бегуноў на стаерскія дыстанцыі дзесьці пасля трыццаці кіламетраў бегу пачынаецца збой у рабоЦе ўсяго арганізма — так званая «мёртвая кропка». У гэтыя хвіліны чалавечае цела прагне аднаго — спыніцца няглядзячы ні на што, паваліцца на зямлю і адпачываць. Многія знакамітыя спартсмены ў такія хвіліны сыходзілі з дыстанцыі, іншыя намаганнем волі і рызыкуючы жыццём працягвалі бег. За дзень Хутканог іншым разам прабягаў па трыццаць, сорак і больш кіламетраў запар, але ён заўсёды мог знізіць тэмп бегу ці проста перадыхнуць. Цяпер гэтага не выпадала.

Ён сцягнуў з сябе мокрую майку, але палёгкі не наступіла. «Спыніцца, спыніцца, бегчы цішэй, свідравала неадчэпная думка. Вушы яго чуйна лавілі гукі за спінай, з таго боку, адкуль па рэйках павінна была імчаць электрычка. Скрозь прасветы паміж дрэў абапал дарогі Хутканог каліні- калі бачыў чыгуначны пуць. Потым ён пачуў шум цягніка, але калі азірнуўся, то з некаторай палёгкай упэўніўся, што яго даганяе таварняк.

3 машыны суправаджэння яго падбадзёрвалі, нешта крычалі, ён не разумеў, потым здагадаліся і працягнулі праз вакно шклянку вады. Хутканог прагна выпіў, але адчуў сябе горш.

«Грошы... Ён павінен зарабіць іх»...

Раптам Хутканог убачыў рэкламныя шчыты. Гэта была гарадская ўскраіна, і ён прыбавіў хуткасці.

Між тым аператары вялі ажыўленую гутарку са студыяй. На апошні прагон кранулася электрычка, але апошнія лічаныя кіламетры заставалася пераа- долець і Хутканогу.

Дырэктар студыі і адказны за шоу кансультаваў- ся з жукаватымі на выгляд памочнікамі-зухамі.

• Калі ўбогі выйграе, то будзеце плаціць яму са сваіх кішэняў, — быў прысуд. Урэшце, хто ўсё аадлічваў і заверыў мяне, што на гэтым адрэзку цягмік абагнаць не па сілах нават чэмпіёну свету?
• Ён і не абгоніць. Электрычка ўжо ўязджае ў горад.

ІІамочнікі, тым не менш, пра нешта зашапталіся. Адзін з іх быў нязгодны, на яго ціснулі і ён урэшце махнуў рукой і змоўк.

Апошні кіламетр Хутканог павінен быў бегчы уздоўж пуцей па сцяжынцы, бо шаша ішла ўбок, а